Het AMC gaat beginnen met operaties die worden vastgelegd in de medische variant van wat in de luchtvaart de zwarte doos heet. De Surgical Black Box is een computersysteem dat alle gegevens tijdens een operatie registreert, combineert en analyseert om gerichte feedback te kunnen geven aan het operatieteam. Het systeem is afkomstig uit Canada en wordt in het AMC voor het eerst in Europa beproefd. Het gebruik van de zwarte doos biedt de medewerkers meer inzicht in het eigen functioneren in teamverband op de operatiekamer en verhoogt daarmee de veiligheid voor patiënten in de OK. Op 8 juni voert prof. dr. Marlies Schijven de eerste Black Box-geregistreerde operatie uit.
In de luchtvaart is het gemeengoed: de zwarte doos. Een manier om vluchtgegevens en de gesprekken in de cockpit op te slaan en na een ramp te analyseren om zo de veiligheid voor passagiers te verbeteren. In de chirurgie staat deze werkwijze nog in de kinderschoenen.
Het idee van de Surgical Black Box is ontwikkeld door hoogleraar Chirurgie van de universiteit van Toronto, Teodor Grantcharov, in nauwe samenwerking met Air Canada. Alle data die tijdens een operatie gegenereerd wordt door de apparatuur op de operatiekamer - zoals de anesthesie-apparatuur en de laparoscopische toren van de chirurg, maar ook de temperatuur op de operatiekamer, de OK-deurbewegingen en het geluidsniveau - worden in samenhang geanalyseerd. Ook worden videobeelden en geluid tijdens de OK meegenomen in de analyse.
De Surgical Black Box verbindt het ‘internet of things’ (het concept dat apparaten met elkaar communiceren zonder tussenkomst van de mens) op de OK, en laat hier een gedegen analyse op los. De software van de Black Box markeert momenten die als afwijkend kunnen worden beschouwd, waarna ervaren chirurgen van de universiteit van Toronto deze momenten analyseren. De analyse wordt in een rapportage teruggestuurd aan het operatieteam van het AMC die vervolgens binnen 24 uur wordt nabesproken. Dit biedt de chirurg, anesthesist en medewerkers van de operatiekamer optimaal inzicht in hun handelen en komt de patiëntveiligheid ten goede.
Ook het Radboud UMC in Nijmegen begon vorig jaar met een Black Box-systeem waarbij audio- en video-opnames worden gebruikt. De Surgical Black Box is echter het eerste systeem dat alle data in de OK verbindt, en in samenhang met video en audio-opnames geautomatiseerd analyseert. Met het in gebruik nemen van de Surgical Black Box wordt het AMC hét trainings- en referentiecentrum voor andere ziekenhuizen in het werelddeel. Het gebruik van de Black Box in Amsterdam start met een testfase.
‘De enige manier om te leren en je te verbeteren, is om terug te kijken naar hoe je iets hebt uitgevoerd. Dat doen topsporters, dat doen Formule 1 coureurs, dat doen piloten. Waarom chirurgen niet? Chirurgie is tenslotte mensenwerk’, betoogt Grantcharov.
De uitvinder van de Surgical Black Box is van 6 tot 13 juni in Nederland, om het Spinoza Gasthoogleraarschap bij het AMC te vervullen. Hij en zijn team zijn aanwezig tijdens de eerste operatie die prof. dr. Marlies Schijven uitvoert met de Black Box. De analyse van de operatie wordt verwacht op donderdag 9 juni.